Bir süredir devam ettiğim imtihan yazı dizisinin son yazısı olarak Allah insanı neden imtihan ediyor, Allah’ın buna ihtiyacı var mı konusuna değinip, genel bir özet yaparak diziyi tamamlamak istiyorum. Esasında imtihan ile ilgili sorulara bu yazı dizisindeki 11 yazı içinde cevap vermeye çalıştım. Bu yazı onların bir özeti niteliğinde. Merak edenler yazının altındaki linklerden ilgili sorulara ve cevaplara ulaşabilir.

Bu yazıyla birlikte aynı zamanda 3 Soru 3 Sır başlıklı yazıdaki tüm sorular tamamlanmış oluyor.

Allah insanları neden imtihan ediyor?

3 Soru 3 Sır başlıklı yazıyla başlayan bu yazı dizilerini yazmamın nedeni, insanların dinin temel dinamiklerini kavrayamadıklarına dair gözlemlerimdi.

Günlük hayatta ve internette dinle ilgili yapılan yorumları ve dinin tatbik ediliş biçimlerini gördükçe, dinin tam olarak anlaşılamamasına neden olan 3 temel soru olduğunu düşündüm. Bu sorular şöyleydi:

Hiçbir şeye ihtiyaç duymayan Allah insanı neden yarattı?

Herkes eşit yaratılmamışken, masum insanlar, çocuklar öldürülüyorken, savaşlar, felaketler varken, Allah dilediğine hidayet ediyorken ilahi adalet ve merhametten nasıl bahsedebiliriz?

Allah insan gibi aciz bir varlık yaratıp neden onları sonunda sonsuz cehennem gibi bir ceza ihtimali olan bir imtihana tabi tutuyor?

Bu sorular ve bu sorulara bağlı alt sorular net bir şekilde cevaplanmadığı sürece din sistemini gerektiği gibi kavramak zorlaşıyor. Bu da, insanların dinden uzaklaşmasına neden oluyor.

Birinci soruda Allah’ın insanı yaratması sırrı olarak Mutlak İrade kavramından bahsetmiştim, ikinci soruda dünyada adaletsizlik gibi gördüğümüz şeylerin arkasındaki imtihan sırrından bahsetmiştim.

Peki imtihan edilmemizin arkasında yatan şey ne?

İmtihan dediğimiz şey aslında bu dünya hayatının içinde başımıza gelen her şey. Bu nedenle imtihan yerine dünya hayatı demek yanlış olmayacaktır. Dünya hayatını herkes kendince anlamlandırmaya çalışır. Aslında, her şeyi anlamlı kılan, dünya hayatının geçici ve imtihan için var olduğunu bilmektir.

Evet dünyaya gelişimize biz karar vermedik, nasıl bir görünüşte olacağımızı biz seçmedik, hastalıklar, savaşlar, sıkıntılar geçiriyoruz sürekli ama biliyoruz ki tüm sıkıntılar ölümle bitecek.

İşte her şey ölümün ötesinde bir hayat olup olmadığına inanmamızla ilgili. Şayet buna inanıyorsak, ebedi hayatın yanında kısa süreliğine çekilen sıkıntıları çok dert etmeyiz.

Peki geçici bir hayat olmasaydı, herkes doğrudan ebedi hayatı yaşasaydı olmaz mıydı?

Olmazdı çünkü insan sıradan bir varlık değil. İnsan Allah’ın emirlerinin dışına çıkabilme potansiyeline, yani özgür bir iradeye sahip. Bu, her şeyi kökten değiştiren bir yetenek. Bu yetenek insana verildikten sonra artık herkesi aynı kefeye koyma ihtimali adalet ile çelişir hale gelmiştir.

İlahi adaletin tecelli edebilmesi, ancak ve ancak insanın özgür iradesini ne yönde kullandığının bilinmesiyle mümkün olacaktır. Bu da dünya hayatının, yani imtihanın yaratılmasıyla oluşmuştur.

Bu nedenle diyebiliriz ki, imtihan edilmemizin arkasındaki sır özgür iradedir.

Din Sisteminin Özü

Aşağıda 3 Soru 3 Sır serilerinin neticesini izah eden bir diyagram çizdim. Bütün bunlar arasındaki ilişkiyi anladığımızda tüm sorularımız cevap buluyor.

Açıklamak gerekirse, Allah insanı neden yarattı diye sorduğumuzda, Allah’ın kendi özelliklerinin tecellisi için mutlak iradesiyle bu kararı vermesiyle bunu açıklayabiliriz. Peki neden herkes eşit değil, kötülükler var dediğimizde bunu imtihan ile açıklayabiliriz, peki imtihan neden var dediğimizde bunu insanın özgür iradeli olması ile açıklayabiliriz. Peki insan neden özgür iradeli dediğimizde bu yine bizi ilk soruya götürür ve döngü tamamlanır.

 

din sistemi

Sonuç

Bu kavramları ve bunların birbiriyle ilişkisini çözdüğümüzde çoğu sorunun kendiliğinden cevaplandığını görebilirsiniz. Dünyadaki olaylara yüzeysel olarak baktığımızda, yukarıdaki sorular gibi pek çok soruyu sorar ve çoğunda bir mantık bulamayız.

Oysa daha derine inerek baktığımızda, kendi bireysel keyfimize, hoşumuza nasıl gidecekse o şekilde değil, objektif olarak baktığımızda, sistemin bu haliyle en doğru tasarımda olduğunu fark edebiliriz.

Allah bu idrakte olmamızı, kendisini daha iyi anlayıp, daha çok hamd etmeyi ve O’na daha iyi bir kul olmak için imanımızı artırmayı nasip etsin.

Bu yazıyla, uzun süredir devam eden süren 3 Soru 3 Sır isimli yazı dizisini tamamlamış oluyoruz.

Umuyorum küçük de olsa bir katkım olmuştur.

Bundan sonra, Allah nasip ederse, Kur’anın gerçekten yaratıcı tarafından gönderildiğini nasıl anlarız isimli seriye başlamak istiyorum.

Serilerin tüm yazıları

Ulaşmak isteyenler için 3 Soru ve 3 Sır başlığı altındaki tüm soruları ve ilgili yazıların linklerini aşağıda tekrar veriyorum:

Soru 1: Allah insanı neden yarattı?
  • Allah’ın insana ihtiyacı var mı?
  • Kur’an’a göre Allah insanı neden yarattı?
  • İbadet için melekler ve diğer varlıklar yok muydu? İnsana neden gerek var?
  • İnsan yaratılmayı istedi mi ki?
  • Allah neden bilinmek istesin ki?
  • Cemalini görmek ve göstermek istemek insana özgü bir istek değil mi?
  • Allah’ın insan gibi istekler taşımaması gerekmez mi?
  • Allah’ın yaratmasının hikmeti nedir?
Soru 2: İlahi Adalet var mı?

Soru 3: İmtihan neden var?

Görüşmek üzere

Gökhan

Bunları da okudular

İmtihan Dizisinin Önceki ve Sonraki Yazıları<< İmtihan (11): Hz. Adem yasak meyveyi yemese biz cennette mi olacaktık?